Ja wiem, że porównywanie nie jest dobre, ale kiedy człowiek wraca po dłuższym czasie z kraju o innej kulturze, klimacie i w ogóle o innym wszystkim, to tak jakoś odruchowo porównuje. Pamiętam, że, kiedy pierwszy raz, przed sześciu laty wróciłam do Polski po prawie dwóch miesiącach spędzonych w Kamerunie, to moje pierwsze, szokujące spostrzeżenie w autobusie linii miejskiej, było następujące: "O żeż, wszyscy biali...".

Ale to było do przewidzenia :-). I drugie wrażenie: "Co oni tacy drętwi? Jakby mieli na twarzy maski. Niby siedzą razem, stłoczeni na małej powierzchni (autobus), a każdy sam i jakoś tak niezręcznie, gdy czyjś wzrok się spotka..."

Tym razem po powrocie (to już trzecia wyprawa w rejon Afryki subsaharyjskiej) nie dziwiłam się kolorowi skóry (nawet teraz nie wypada, bo wiecie, rozumiecie...), ale ta dziwna samotność w tłumie ciągle robiła na mnie duże wrażenie. Te ogromne bańki - dystanse personalne (jak my się źle czujemy stłoczeni, prawda?), te monady chodzące po chodnikach, te niemalże osobne światy jeżdżące samochodami.

Prawdę mówiąc, brakuje mi uśmiechniętych / gniewnych / smutnych / itp. Kameruńczyków, którzy bezpośrednio objawiają swoje emocje z wszystkimi ich dobrymi złymi skutkami (nie jestem naiwna i nie hołduję ekologicznemu kultowi ludów nieskażonych zachodnią cywilizacją. Wiem jak różne bywają skutki owej "bezpośredniości"). Oni, gdy się cieszą to całym sobą, jak kłócą to aż po sztachety w płocie lub maczety... Ale razem. Bo tam osobno się nie da żyć.

Wszystko opiera się na związkach. Rodziny, wsi, plemienia...

Poza tym Afryka jest młoda. I tę różnicą także bardzo widać po przyjeździe do Europy. Coraz bardziej, niestety. Tam w każdej wiosce wybiega na spotkanie cała horda dzieciaków, a w mieście w godzinach, gdy kończy się szkoła, ulice są pełne młodzieży. To też pomnaża witalność i emocjonalność wyrażaną na każdym kroku.

Oczywiście, średniej wieku sobie nie zmienimy, ale jeśli chodzi o relacje, to coś można by w tej kwestii zrobić. Ceńmy sobie spotkanie, choćby przelotne z drugim człowiekiem. Może czasem warto przełamać lody (nawet wyjść na głupca) i uśmiechnąć się do nieznajomego (mam wrażenie, że to potrafią czasem jeszcze starsze panie, wychowane przed epoką "nos w ekranie"). To są małe rzeczy, ale strasznie ważne. Bo może Afryka ma różne braki, ale my najwyraźniej cierpimy na duży brak relacji. A czy to jest mniej dokuczliwy głód niż brak chleba? Śmiem twierdzić, że nie.

Żeby się nie okazało, gdyby ktoś pod takim kątem oceniał kontynenty, że jesteśmy Trzecim Światem...

zajęcie w szkole podstawowej prowadzonej przez Siostry Duszy Chrystusowej 

miasto Abong-Mbang (wschodni Kamerun)